به گزارش ایراسین، هرچند بازار سنگ‌آهن چین سال‌هاست میدان رقابت غول‌های معدنی جهان بوده، اما ظهور گروه منابع معدنی چین، گروه جونگ کوانگ یا CMRG درحال بازنویسی قوانین این نبرد است. این روزها گروه منابع معدنی چین در بازار نقدی چین (Spot Market) سنگ‌آهن شرکت برزیلی واله را می‌فروشد؛ اقدامی که نشان می‌دهد زنجیرهٔ تأمین آن وارد یک تغییر راهبردی گسترده‌تر شده و می‌تواند بر صنایع معدنی و حمل‌ونقل جهانی اثر عمیقی بگذارد.

آغاز همکاری گروه CMRG با واله

بر اساس اسناد و گزارش‌ها، گروه منابع معدنی چین از میانهٔ اوت ۲۰۲۵ فروش سنگ‌آهن واله را در بازار نقدی چین آغاز کرده است. این نخستین بار است که CMRG محموله‌های واله را عرضه می‌کند. تولید بالای واله به بازاری که همین حالا هم عرضهٔ کافی دارد، افزوده است و چون CMRG عمدتاً با محموله‌های استرالیایی کار می‌کرد، اکنون وارد مدیریت عرضهٔ سنگ‌آهن برزیل شده است. این حرکت نشان می‌دهد پویایی‌های بازار چگونه استراتژی‌های دو طرف را دگرگون کرده است. برای واله، فروش از طریق CMRG اجازه می‌دهد انعطاف بیشتری در بازار چین، بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ فولاد جهان داشته باشد و مازاد تولیدش را متعادل کند. برای دولت چین، این معامله جایگاه کشور را به‌عنوان قیمت‌گذار و تثبیت‌کنندهٔ بازار سنگ‌آهن در جهان تقویت می‌کند؛ بازاری که مدت‌ها در دست تولیدکنندگان بزرگ جهانی بود.

راهبرد CMRG: انتقال قدرت در زنجیرهٔ تأمین

قدرت CMRG از توانایی آن در خرید چرخه‌ای معکوس Countercyclical buying و استفاده از پشتوانهٔ مالی دولتی برای تثبیت قیمت‌ها ناشی می‌شود. این گروه با حفظ ۲۰ میلیون تن موجودی در بنادر، نوسان قیمت‌های آتی سنگ‌آهن را مهار کرده و در سال ۲۰۲۵ باعث ایجاد ثبات در قیمت‌ها شده است؛ ثباتی که با تاریخ پرنوسان این بازار، که پیش‌تر تحت‌تأثیر تقاضای پراکنده چین و معاملات سفته‌بازی بود، تفاوت آشکاری دارد.

گسترش فعالیت CMRG، گامی کلیدی در راهبرد چین در تمرکز و کنترل بر مواد معدنی است. واله پیش‌تر ترجیح می‌داد با کارخانه‌های فولاد چینی قراردادهای بلندمدت مستقیم ببندد و از معاملات نقدی با CMRG دوری کند، اما حالا با مازاد عرضهٔ جهانی، برای مدیریت تولید بالا مجبور شده از کانال CMRG هم فروش داشته باشد. این تغییر نشان می‌دهد واله نیز به سلطهٔ روزافزون CMRG تن داده است؛ شرکتی که اکنون بیش از ۴۰ محمولهٔ دریایی از جمله محصولات ریوتینتو و بی‌اچ‌پی را مدیریت می‌کند.

پیامدها برای صنعت سنگ‌آهن: افزایش قدرت چانه‌زنی چین

ظهور CMRG شرکت‌های معدنی را وادار کرده الگوهای سنتی قیمت‌گذاری را بازنگری کنند. در گذشته واله، ریوتینتو و بی‌اچ‌پی عمدتاً سنگ‌آهن خود را در بازار نقدی به کارخانه‌های پراکندهٔ چین می‌فروختند. اکنون CMRG این ساختار را شکسته و به چین امکان می‌دهد به‌صورت متمرکز بر سر حمل‌ونقل، کیفیت و شرایط تحویل مذاکره کند.

تصمیم اخیر واله برای همکاری با CMRG واقعیتی جدید را نشان می‌دهد: تولیدکنندگان برای دسترسی به تقاضای عظیم چین ناچارند با یک خریدار متمرکز همکاری کنند، حتی اگر به معنی واگذاری بخشی از اختیار قیمت‌گذاری باشد.

این تحول همچنین ساختار قراردادهای بلندمدت را زیر سوال می‌برد. گرچه CMRG هنوز به سیستم قراردادهای بلندمدت پیش از سال ۲۰۰۹ بازنگشته است، ولی در حال هماهنگی توافق‌های موجود برای بهینه‌سازی کارایی زنجیرهٔ تأمین چین است. به‌عنوان نمونه، تولید واله در سه‌ماههٔ دوم ۲۰۲۵ به ۸۳.۶ میلیون تن رسید که ۳.۷ درصد بیش از سال ۲۰۲۴ است و نیاز به همکاری راهبردی برای مدیریت مازاد را افزایش می‌دهد. این تغییرات نفوذ روبه‌رشد CMRG در تعیین شرایط قرارداد را پررنگ‌تر می‌کند و می‌تواند روند انتقال قدرت از معدن کاران بزرگ سنگ آهن جهان به صنعت فولاد چین را شتاب دهد.

فرصت‌ها و چالش‌ها برای سرمایه‌گذاران

برای سرمایه‌گذاران، این تحول دوگانه است: فرصت و ریسک. در بخش معدن، شرکت‌هایی که با مدل متمرکز CMRG هماهنگ شوند، مثل واله که به فروش از طریق این گروه رو آورده، می‌توانند از جریان درآمدی باثبات‌تری بهره‌مند شوند، اما انعطاف قیمت گذاری‌شان محدود می‌شود. برعکس، شرکت‌هایی که با استراتژی CMRG همراه نشوند، ممکن است در بازار چین به حاشیه رانده شوند.

در بخش حمل‌ونقل، افزایش تجارت سنگ‌آهن تقاضا برای کشتی‌های غول‌پیکر Capesize و زیرساخت‌های بندری، به‌ویژه در برزیل و چین، را بالا برده است. با این حال، گلوگاه‌های لجستیکی و مشکلات زیرساختی برزیل همچنان ریسک سودآوری بلندمدت را تهدید می‌کند.

گروه منابع معدنی چین که سه سال پیش با هدف انتقال توازن عرضهٔ سنگ‌آهن از تولیدکنندگان بزرگ مانند ریوتینتو و بی‌اچ‌پی به صنعت فولاد عظیم چین تأسیس شد، اکنون نقش خود را فراتر از یک تاجر صرف ایفا می‌کند. البته این مدل نارسایی‌هایی نیز دارد، از جمله قراردادهای بلندمدت اغلب باعث می‌شوند نیاز واقعی فولادسازان چین با تولید نهایی تفاوت داشته باشد و آن‌ها مجبور به فروش مازاد یا خرید تکمیلی شوند. اما بدلیل آنکه این شرکت سنگ‌آهن را تقریباً بدون حاشیهٔ سود اضافی بازفروش می‌کند توانسته اعتماد کارخانه‌های فولاد چین را جلب و همگی CMRG را یک تأمین‌کنندهٔ منصف می‌دانند. CMRG برای شرکت‌های معدنی نیز ، قراردادهای بلندمدت و ثبات قیمتی و برنامه‌ریزی عملیاتی ساده‌تر به همراه دارد. فعالیت CMRG در تجارت سنگ‌آهن صرفاً یک حرکت تاکتیکی نیست؛ بلکه نشانهٔ انتقال قدرت گسترده در زنجیرهٔ تأمین سنگ‌آهن به سمت چین است.

احسان چلونگر - دکترا اقتصاد